Geef leesbevordering de hoogste prioriteit!
Woordlezen. Tekstlezen. Begrijpend lezen. Leesbevordering. In de dagelijkse praktijk is het als onderwijsprofessional een hele uitdaging om alle facetten van het leesonderwijs aan te bieden in de klas. Met name leesbevordering staat bij velen op een laag pitje, en dat terwijl het eigenlijk op de eerste plaats hoort te staan! Waarom is leesbevordering zo belangrijk? En hoe geef je dit vorm in het onderwijs?
Door Iris Verhaagen en Marjoleine Meijs
Kinderen die van jongs af aan kennismaken met verschillende soorten verhalen, teksten en boeken groeien over het algemeen uit tot boekenwurmen. Deze kinderen zijn gemotiveerd om te lezen en dit zal een positieve uitwerking hebben op hun leesplezier en leesprestaties. Het blijkt dat plezier in lezen de basisvoorwaarde is om tot een goede leesontwikkeling te kunnen komen. Maar veel lezen heeft nog meer voordelen. Zo wordt onder andere de woordenschat verbreed en het leesbegrip en tekstschrijven beter ontwikkeld.
Kerndoel 9
Niet alle kinderen groeien op in een rijke leesomgeving. Voor hen is het van belang dat zij zich op school zo vroeg mogelijk in een geletterde omgeving bevinden. De taak van de school is om vol in te zetten op leesbevordering, zodat ook deze leerlingen gemotiveerd raken om te lezen en meer leesplezier zullen ervaren.
Volgens Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) is het zorgen voor leesplezier bij alle leerlingen van de basisschool een doel op zich: Kerndoel 9: ‘De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten.’
Bij dit kerndoel gaat het erom dat kinderen genieten van verhalen, gedichten en informatieve teksten. Zij ervaren plezier in het lezen, voorgelezen worden en schrijven van teksten. Hierbij staat het leesplezier centraal en niet de lees- en schrijfstrategieën.
Structurele inzet
Kerndoel 9 bereik je door in te zetten op leesbevordering. Onder leesbevordering verstaan we het stimuleren van lezen met als doel dat leerlingen lezen niet als een verplichte activiteit ervaren, maar beschouwen als een leuke en zinvolle (vrije)tijdsbesteding. Dit bereik je niet door slechts een week per jaar extra activiteiten rondom lezen te organiseren, bijvoorbeeld tijdens de Kinderboekenweek.
Leesbevordering vraagt om een systematische en structurele inzet van stimulerende activiteiten en werkvormen. Wekelijks aandacht voor leesbevordering prikkelt leerlingen tot lezen. Hun leeshouding verandert en zij komen in een positieve leesspiraal terecht.
Door de nieuwsgierigheid die is ontstaan, zullen leerlingen meer leeskilometers gaan maken. Logischerwijs worden ze vaardiger in lezen. Dit geeft leerlingen een sterk competentiegevoel en het zelfvertrouwen in lezen zal toenemen. Met als gevolg dat leerlingen meer leesplezier krijgen. De intrinsieke motivatie om nog meer te gaan lezen is ontstaan! Oftewel: leesbevordering kan leiden tot leesplezier.
Meer dan vrij lezen
Leesbevorderingsactiviteiten kunnen op verschillende manieren en momenten invulling krijgen. Denk hierbij verder dan alleen ruimte en tijd bieden om vrij te lezen. Integreer leesbevordering in het huidige onderwijsaanbod.
Bedenk bijvoorbeeld een stimulerende leesbevorderingsactiviteit bij een les van begrijpend lezen of bij een zaakvak. Houd een boekpromotie over een leesboek dat aansluit bij het thema van de geschiedenisles. Wissel de activiteiten en werkvormen zoveel mogelijk af.
Wat voor de ene leerling de motivatie vergroot, kan voor de andere leerling minder passend zijn. Denk hierbij aan een muzikale opdracht of toneelstuk, maar ook aan het maken van een tekening of het schrijven van een nieuwsbericht over het boek. Leerlingen hebben verschillende talenten en worden op verschillende manieren gemotiveerd, stimuleer dat en sluit aan bij de intelligenties van jouw leerlingen.
Zorg voor meer leesplezier door met de klas in gesprek te gaan over boeken en leesbevordering in de lessen te integreren. Vraag leerlingen of zij zich kunnen identificeren met de hoofdpersoon en of zij hetzelfde zouden reageren in een vergelijkbare situatie. Door meningen en beoordelingen te delen met elkaar ontstaat er een gesprek in de klas. Zo stimuleer je leerlingen om die boeken zelf ook te gaan lezen.
Vaste plaats in onderwijsaanbod
Leesbevordering zal dus een vaste plaats moeten krijgen in het onderwijsaanbod. Zorg voor een positieve leesflow in de klas en op school. Welke wekelijkse leesbevorderingsactiviteiten krijgen een plaats op het rooster? Wissel activiteiten af en voer leesgesprekken met de klas. Met als uiteindelijke doel dat iedere leerling leesplezier ervaart!
